Szczegóły: Opublikowano: 27 grudnia 2025

Odszkodowanie za Szkody Górnicze na Śląsku: Czym Są i Kto za Nie Odpowiada?

Śląsk od dekad stanowi serce polskiego górnictwa. Jednak z intensywną eksploatacją węgla wiążą się nie tylko korzyści ekonomiczne, ale też liczne problemy społeczne i środowiskowe. Szkody górnicze – odszkodowania Śląsk to temat ważny dla tysięcy mieszkańców regionu. Pękające ściany, osiadające fundamenty, zniekształcone dachy, przeciekające piwnice to codzienność tysięcy osób zamieszkujących rejony poddane eksploatacji podziemnej. Szkody górnicze zgodnie z prawem geologicznym i górniczym podlegają ścisłej prawnej regulacji, a właściciele nieruchomości mogą ponosić znaczne straty materialne. Co istotne, osoby, których budynki ucierpiały w wyniku działalności kopalń, mają prawo ubiegać się o odszkodowanie. W Kompensata Sp. z o.o. w Rudzie Śląskiej, Jastrzębiu Zdroju, Bytomiu, Rydułtowach, Imielinie, Bieruniu czy Radlinie wyjaśniamy, jak działa system rekompensat na Śląsku, kto jest odpowiedzialny za szkody, co podlega naprawie i jak skutecznie dochodzić swoich praw. Celem dochodzenia swoich roszczeń jest uzyskanie pełnej rekompensaty za powstałe szkody, a znajomość przepisów i wsparcie prawne są kluczowe.

Dla tysięcy mieszkańców Śląska, szkody górnicze to nie abstrakcyjny problem, lecz bolesna rzeczywistość, która dotyka ich domów i codziennego życia. Pękające ściany, osiadające fundamenty czy zalane piwnice to często bezpośredni efekt intensywnej eksploatacji węgla. Zniszczenia powstałe w pobliżu kopalni mogą mieć poważne negatywne konsekwencje dla infrastruktury i środowiska, a właściciel nieruchomości ma prawo żądać odszkodowania za szkody górnicze zgodnie z obowiązującymi przepisami. W Kompensata Sp. z o.o. wiemy, jak ważne jest, aby poszkodowani znali swoje prawa. Ten artykuł wyjaśni, czym dokładnie są szkody górnicze w kontekście budynków, jakie są ich najczęstsze objawy oraz, co kluczowe, kto zgodnie z polskim prawem ponosi za nie odpowiedzialność.

Wstęp do tematu szkód górniczych

Szkody górnicze to poważny problem dla mieszkańców regionów, gdzie prowadzona jest intensywna działalność wydobywcza, zwłaszcza na Śląsku. Wydobycie węgla, choć przynosi korzyści gospodarcze, niesie ze sobą ryzyko powstawania uszkodzeń nieruchomości, które mogą mieć długofalowe i kosztowne konsekwencje dla właścicieli domów, gruntów czy budynków gospodarczych. Zrozumienie, jakie są przyczyny i skutki szkód górniczych, pozwala lepiej przygotować się do dochodzenia swoich roszczeń i skutecznej naprawy szkód. Kluczowe znaczenie mają tu przepisy prawa geologicznego i górniczego, które jasno określają zasady odpowiedzialności oraz procedurę uzyskania odszkodowania za szkody powstałe w wyniku działalności kopalni.

Czym są szkody górnicze i naprawę szkód górniczych na budynkach na Śląsku?

Szkody górnicze na Śląsku to następstwa przemieszczania się mas ziemnych w wyniku eksploatacji podziemnej. Są to nie tylko problemy estetyczne, ale przede wszystkim konstrukcyjne i związane z bezpieczeństwem.

Najczęściej występujące objawy szkód w budynkach to:

Pęknięcia ścian i stropów, zarówno te powierzchowne, jak i głębokie, strukturalne.
Deformacje dachów i elewacji, prowadzące do problemów z izolacją i estetyką.
Osiadanie budynku, które może skutkować jego nierównym ułożeniem i dalszymi uszkodzeniami.
Nieszczelności w instalacjach wodnych i kanalizacyjnych, prowadzące do wycieków i zawilgoceń.
Zalewanie piwnic i fundamentów, szczególnie w przypadku zmian poziomu wód gruntowych.
Uszkodzenia ogrodzeń, chodników, schodów zewnętrznych – elementów infrastruktury wokół budynku.
Obniżenie wartości nieruchomości, które jest konsekwencją wszystkich powyższych uszkodzeń.

Główne przyczyny szkód górniczych w Polsce to ruch górotworu, wstrząsy sejsmiczne oraz zaburzenia stosunków wodnych.

Wymiar szkód: Wszystkie te zjawiska mają nie tylko wymiar estetyczny, ale przede wszystkim konstrukcyjny i związany z bezpieczeństwem – zaniedbanie napraw może prowadzić nawet do katastrofy budowlanej.

Szkody górnicze mogą wystąpić zarówno w trakcie działalności zakładu górniczego, jak i wiele lat później, a uszkodzenia powstały mogą dotyczyć nie tylko budynków mieszkalnych, ale także innych obiektów budowlanych.

Działalność górnicza może prowadzić do zniszczeń dróg, mostów oraz sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.

Rozmiar straty dla właścicieli nieruchomości może być znaczny, a najczęstsze uszkodzenia to pęknięcia ścian, uszkodzenia fundamentów oraz zalania budynków.

Rodzaje szkód górniczych

Szkody górnicze przybierają różne formy i mogą dotyczyć zarówno budynków mieszkalnych, jak i infrastruktury technicznej czy środowiska naturalnego. Najczęściej spotykane są uszkodzenia konstrukcyjne, takie jak pęknięcia ścian, deformacje fundamentów, zapadliska czy osuwiska terenu. Działalność górnicza może prowadzić także do zniszczenia dróg, mostów, sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, a nawet do uszkodzeń upraw rolnych, lasów czy terenów zielonych. W przypadku wystąpienia szkód, naprawa szkód górniczych może obejmować remont budynku na koszt kopalni lub inne działania mające na celu przywrócenie stanu poprzedniego. Warto pamiętać, że każda szkoda, niezależnie od jej rodzaju, uprawnia do dochodzenia odszkodowania.

Powstałe szkody górnicze

Powstałe szkody górnicze są bezpośrednim skutkiem ruchu zakładu górniczego, który prowadzi do deformacji terenu i uszkodzeń nieruchomości. W praktyce oznacza to, że właściciele domów mogą doświadczyć pęknięć ścian, zalanych piwnic czy innych szkód, które pojawiają się zarówno w trakcie eksploatacji górniczej, jak i wiele lat po jej zakończeniu. Osoby poszkodowane powinny być świadome swoich praw oraz możliwości dochodzenia odszkodowania za powstałe szkody górnicze i inne szkody związane z działalnością kopalni. Kluczowe jest szybkie zgłoszenie szkody oraz skorzystanie z pomocy specjalistów, którzy pomogą w prawidłowym udokumentowaniu strat i przeprowadzeniu postępowania ugodowego lub sądowego.

Ruch zakładu górniczego

Ruch zakładu górniczego to główny czynnik powodujący szkody górnicze na Śląsku. Wydobycie węgla prowadzi do powstawania pustek poeksploatacyjnych i deformacji górotworu, co skutkuje wstrząsami i tąpnięciami odczuwalnymi nawet w odległych budynkach mieszkalnych. Statystyki pokazują, że aż trzy czwarte wszystkich stwierdzonych szkód górniczych dotyczy budynków – zarówno domów jednorodzinnych, jak i ogrodów działkowych czy klatek schodowych w blokach. Skutki ruchu zakładu górniczego mogą być odczuwalne przez wiele lat, dlatego tak ważne jest, aby właściciele nieruchomości byli świadomi zagrożeń i wiedzieli, jak skutecznie dochodzić swoich roszczeń z tytułu szkód górniczych.

Przedsiębiorca górniczy

Przedsiębiorca górniczy, czyli podmiot prowadzący działalność wydobywczą, ponosi pełną odpowiedzialność za szkody wyrządzone w wyniku eksploatacji górniczej. Odpowiedzialność ta obejmuje zarówno szkody materialne, jak uszkodzenia budynków czy infrastruktury, jak i niematerialne, takie jak spadek wartości nieruchomości. Przedsiębiorca ma obowiązek naprawienia szkody lub wypłacenia należnego odszkodowania, a celem jest zawsze przywrócenie stanu poprzedniego nieruchomości. W sytuacji, gdy istnieje ryzyko powstania szkody, właściciel ma prawo żądać od kopalni złożenia odpowiedniego zabezpieczenia, które pozwoli na pokrycie ewentualnych kosztów naprawy. Dzięki temu osoby poszkodowane mogą mieć pewność, że ich interesy są chronione, a naprawa szkód górniczych zostanie przeprowadzona zgodnie z przepisami prawa.

Kto odpowiada za szkody górnicze na Śląsku?

Zgodnie z ustawą – Prawo geologiczne i górnicze, za szkody w budynkach na Śląsku odpowiada przedsiębiorca górniczy, czyli najczęściej konkretna kopalnia prowadząca eksploatację podziemną. Jeżeli nie istnieje przedsiębiorca odpowiedzialny za szkodę ani jego następca prawny, odpowiedzialność przejmuje Skarb Państwa, reprezentowany przez odpowiedni organ nadzoru górniczego.

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka: Jest to kluczowy element. Odpowiedzialność ta ma charakter na zasadzie ryzyka, co oznacza, że poszkodowany nie musi udowadniać winy kopalni. Zakład górniczy ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe w wyniku działalności zakładu górniczego, a w przypadku braku przedsiębiorcy odpowiedzialnego, odpowiedzialność przejmuje Skarb Państwa. Nie ma znaczenia, czy kopalnia działała zgodnie z prawem i normami – jeśli szkoda jest wynikiem jej działalności, ponosi za nią odpowiedzialność.
Wystarczy wykazać: Aby skutecznie dochodzić odszkodowania, poszkodowany musi jedynie wykazać dwa elementy:
Istnienie szkody – czyli, że doszło do faktycznego uszczerbku na mieniu.
Związek przyczynowy między szkodą a ruchem zakładu górniczego – należy udowodnić, że to działalność kopalni, a nie inne czynniki, spowodowała uszkodzenia.

Ustawa Prawo geologiczne i górnicze nakłada na przedsiębiorstwa wydobywcze górniczego obowiązek naprawienia wszystkich szkód spowodowanych działalnością górniczą.

Twoje prawo do odszkodowania za szkody górnicze na Śląsku

Dzięki regulacjom prawnym, osoby, których budynki ucierpiały w wyniku działalności kopalń, mają prawo ubiegać się o odszkodowanie. Jest to fundamentalne prawo podmiotowe, które chroni interesy mieszkańców i umożliwia dochodzenie roszczeń odszkodowawczych za szkody górnicze zgodnie z przepisami prawa. Temat szkód górniczych obejmuje nie tylko budynki, ale także inne obiekty i infrastrukturę, a szkody górnicze zgodnie z przepisami prawa podlegają szczególnej ochronie.

Aby uzyskać odszkodowanie, poszkodowany powinien złożyć pisemny wniosek o odszkodowanie za szkody górnicze (zgłoszenie szkody przedsiębiorcy górniczemu). Kopalnia ma ustawowy 30-dniowy termin na zawarcie ugody po zgłoszeniu szkody, a w razie potrzeby strony mogą wyznaczyć dłuższy termin na zawarcie ugody.

System rekompensat: Na Śląsku działa system rekompensat, który ma na celu zrekompensowanie strat poniesionych przez właścicieli nieruchomości.
Pełna rekompensata: Oznacza to, że poszkodowani mogą dochodzić naprawy szkód górniczych lub wypłaty odszkodowania pieniężnego (świadczenia pieniężnego), które pozwoli im przywrócić nieruchomość do stanu sprzed powstania szkody lub zrekompensować obniżenie jej wartości. Odszkodowanie za szkody górnicze może być wypłacone w formie pieniężnej lub poprzez przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego, a poszkodowany może przeznaczyć pieniądze na naprawę powstałej szkody. Wysokość odszkodowania ustala się na podstawie cen obowiązujących w dniu określenia odszkodowania, a poszkodowany ma prawo do otrzymania należnego odszkodowania zgodnie z rozmiarem straty i przepisami prawa.
Wsparcie w dochodzeniu praw: Proces ten może być złożony, ale ważne jest, by pamiętać, że nie musisz walczyć samemu. Profesjonalne wsparcie prawne jest dostępne, aby pomóc Ci skutecznie dochodzić swoich praw. Poszkodowany ma obowiązek podjąć próbę ugodowego zakończenia sporu z przedsiębiorcą górniczym przed wytoczeniem powództwa. Po wyczerpaniu postępowania ugodowego (trwającego 30 dni), a w przypadku braku porozumienia, można skierować sprawę do sądu – poszkodowany nabywa uprawnienie do wszczęcia postępowania sądowego. Po podpisaniu umowy będziemy walczyć o uzyskanie świadczenia pieniężnego lub naprawę szkód górniczych. Osoby dochodzące odszkodowania za szkody górnicze są zwolnione z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych (ustawowe zwolnienie), co oznacza, że nie ponoszą kosztów procesu w celu dochodzenia swoich roszczeń.

Wysokość odszkodowania ustala się na podstawie cen obowiązujących w dniu określenia odszkodowania. Roszczenia odszkodowawcze mogą ulec przedawnieniu po 5 latach od momentu dowiedzenia się o wyrządzonych szkodach (okres przedawnienia liczony od momentu dowiedzenia, dnia dowiedzenia lub dniu ujawnienia szkody). Po upływie 5-letniego okresu przedawnienia, zakład górniczy może uchylić się od naprawienia szkody. Samym wypłaceniu odszkodowania nie kończy się możliwość dochodzenia roszczeń, jeśli szkoda została zgłoszona w terminie.

W przypadku nadużycia prawa podmiotowego przez kopalnię, np. celowego opóźniania procedury ugodowej, sąd może uznać takie działanie za nadużycie prawa podmiotowego, co może wpłynąć na rozstrzygnięcie sprawy na korzyść poszkodowanego.

Jeśli kopalnie upadają, proces dochodzenia odszkodowań może się skomplikować, a odpowiedzialność za szkody przejmuje Skarb Państwa. Warto również pamiętać, że przepisy uchylonej ustawy mogą mieć znaczenie dla roszczeń powstałych przed wejściem w życie nowych przepisów.