Dochodzenie Odszkodowania za Szkody Górnicze: Zgłoszenie, Oględziny i Propozycje Kopalni 

Po zidentyfikowaniu i potwierdzeniu, że mamy do czynienia ze szkodami górniczymi, należy niezwłocznie zgłosić je do kopalni. Szkody górnicze to zniszczenia powstałe w wyniku działalności zakładu górniczego. W Kompensata Sp. z o.o. w Rudzie Śląskiej, Jastrzębiu Zdroju, Bytomiu, Rydułtowach, Imielinie, Bieruniu czy Radlinie szczegółowo opisujemy procedury związane z formalnym zgłoszeniem szkody górniczej, przebiegiem oględzin przez kopalnię oraz możliwościami, jakie pojawiają się po przedstawieniu przez kopalnię propozycji naprawy lub odszkodowania. To kluczowe etapy w całym procesie dochodzenia rekompensaty.

Odszkodowanie za szkody górnicze przysługuje mieszkańcom, których majątek został zniszczony lub uszkodzony.

Prawidłowe i terminowe zgłoszenie szkody górniczej to pierwszy formalny i niezwykle ważny krok w procesie dochodzenia odszkodowania. Właściciele nieruchomości mają prawo żądać odszkodowania z tytułu szkód górniczych, jeśli ich majątek ucierpiał w wyniku działalności kopalni. Zgłoszenie szkody przedsiębiorcy górniczemu, którego działalność spowodowała szkodę, jest niezbędne do rozpoczęcia procedury dochodzenia roszczeń z tytułu szkód górniczych. W Kompensata Sp. z o.o. wiemy, że wiele osób czuje się zagubionych w gąszczu formalności. W tym artykule przeprowadzimy Państwa przez każdy etap – od sporządzenia skutecznego zgłoszenia, przez uczestnictwo w oględzinach, aż po analizę propozycji kopalni dotyczących naprawy lub odszkodowania. Pamiętajcie Państwo, że skrupulatność na tym etapie jest kluczem do sukcesu.

Wstęp do Tematu Szkód Górniczych

Szkody górnicze to poważny problem, z którym borykają się mieszkańcy regionów o intensywnej działalności wydobywczej, zwłaszcza na Śląsku. Wydobycie węgla, prowadzone przez zakłady górnicze, może prowadzić do licznych uszkodzeń nieruchomości, zarówno budynków mieszkalnych, jak i infrastruktury technicznej czy gruntów rolnych. Skutki takich szkód bywają dotkliwe – od pęknięć ścian, przez deformacje terenu, aż po utratę wartości nieruchomości. Dlatego tak ważne jest, by właściciele i użytkownicy nieruchomości byli świadomi przyczyn, skutków oraz przysługujących im praw w celu dochodzenia swoich roszczeń. Prawo geologiczne i górnicze szczegółowo reguluje temat szkód górniczych, określając zarówno obowiązki przedsiębiorców górniczych, jak i uprawnienia osób poszkodowanych. Znajomość tych przepisów to pierwszy krok do skutecznej walki o należne odszkodowanie i naprawę szkód.

Rodzaje Szkód Górniczych

Szkody górnicze mogą przyjmować różnorodne formy, w zależności od intensywności i rodzaju prowadzonej działalności górniczej. Najczęściej spotykane są uszkodzenia budynków, takie jak pęknięcia ścian, uszkodzenia stropów, fundamentów czy deformacje konstrukcji. Działalność kopalni może prowadzić do powstawania zapadlisk, osuwisk oraz obniżenia terenu, co zagraża nie tylko budynkom, ale także drogom, mostom, sieciom wodociągowym i kanalizacyjnym. Szkody obejmują również zniszczenia upraw rolnych, lasów oraz negatywne konsekwencje dla środowiska naturalnego. W przypadku powstałych szkód górniczych, naprawa szkód górniczych może polegać na remoncie budynku lub infrastruktury na koszt kopalni, choć nie zawsze taka forma rekompensaty jest satysfakcjonująca dla poszkodowanych. Właściwe rozpoznanie rodzaju szkody jest kluczowe dla wyboru najkorzystniejszej drogi dochodzenia odszkodowania.

Prawna Regulacja Zagadnienia Szkód Górniczych

Kwestie związane ze szkodami górniczymi są szczegółowo uregulowane w przepisach prawa geologicznego i górniczego. Zgodnie z tymi przepisami, przedsiębiorca prowadzący działalność górniczą ponosi pełną odpowiedzialność za szkody wyrządzone w wyniku eksploatacji górniczej. Odpowiedzialność ta obejmuje zarówno szkody materialne, jak i niematerialne, w tym uszkodzenia obiektów budowlanych, infrastruktury oraz utratę wartości nieruchomości. Prawo geologiczne i górnicze nakłada na przedsiębiorcę obowiązek naprawienia szkody, co oznacza przywrócenie stanu poprzedniego lub wypłatę odszkodowania pieniężnego. W przypadku zagrożenia powstaniem szkody, poszkodowany ma prawo żądać od kopalni podjęcia działań zapobiegawczych oraz złożenia odpowiedniego zabezpieczenia. Dzięki tym regulacjom osoby poszkodowane mogą skutecznie dochodzić swoich roszczeń i domagać się naprawienia szkody zgodnie z obowiązującym prawem.

Odpowiedzialność za Szkody Górnicze

Odpowiedzialność za szkody górnicze spoczywa przede wszystkim na przedsiębiorcy prowadzącym działalność górniczą, który ponosi konsekwencje za szkody wyrządzone na skutek eksploatacji. Jeżeli nie można jednoznacznie ustalić, który przedsiębiorca jest odpowiedzialny za powstałą szkodę, odpowiedzialność przejmuje przedsiębiorca działający na terenie, na którym wystąpiły szkody. W sytuacji, gdy nie istnieje już przedsiębiorca odpowiedzialny lub jego następca prawny, odpowiedzialność za naprawienie szkody przejmuje Skarb Państwa. Takie rozwiązanie prawne gwarantuje, że osoby poszkodowane nie zostaną pozbawione możliwości dochodzenia odszkodowań nawet w przypadku upadłości kopalni czy zakończenia jej działalności. Odpowiedzialność dotyczy każdej nieruchomości, na której wystąpiły szkody górnicze, niezależnie od jej przeznaczenia czy rodzaju zabudowy.

Zgłoszenie szkody przedsiębiorcy górniczemu – Pierwszy formalny krok

Po zidentyfikowaniu i potwierdzeniu, że mamy do czynienia ze szkodami górniczymi, należy niezwłocznie zgłosić je do kopalni.

• Forma zgłoszenia: Zgłoszenie powinno być złożone na piśmie – najlepiej listem poleconym lub e-mailem z potwierdzeniem odbioru, co stanowi dowód wysłania i otrzymania dokumentu. Poszkodowany powinien złożyć pisemny wniosek o odszkodowanie za szkody górnicze.

• Elementy zgłoszenia: W zgłoszeniu musisz zawrzeć dokładny opis uszkodzeń, takich jak pęknięcia ścian czy zapadnięcia nawierzchni. Trzeba również precyzyjnie wskazać lokalizację szkody, czyli adres nieruchomości, na której doszło do szkód górniczych. Niezbędne jest również podanie daty, w której zauważyłeś pierwsze oznaki szkody górniczej. Szkody górnicze mogą wystąpić zarówno w trakcie działalności górniczej, jak i wiele lat później.

• Termin przedawnienia: Musisz pamiętać, że okres przedawnienia roszczeń odszkodowawczych za szkody górnicze wynosi 5 lat od momentu dowiedzenia się o wyrządzonych szkodach. Oznacza to, że od dnia dowiedzenia się (czyli od dnia ujawnienia szkody) rozpoczyna się bieg pięcioletniego okresu przedawnienia. Jeżeli roszczenie nie zostanie zgłoszone w tym czasie, może ulec przedawnieniu, a zakład górniczy może uchylić się od naprawienia szkody. Warto również pamiętać, że w przypadku starszych szkód zastosowanie mogły mieć przepisy uchylonej ustawy z 1994 roku, które przewidywały inne terminy przedawnienia roszczeń odszkodowawczych. Szybkie zgłoszenie jest zatem kluczowe.

Oględziny szkody górniczej przez kopalnię 

Po zgłoszeniu kopalnia ma obowiązek przeprowadzić oględziny. Jest to element górniczego obowiązku, w ramach którego zakład górniczy musi zweryfikować zgłoszone roszczenia oraz podjąć działania zmierzające do zawarcia ugody z poszkodowanym.

• Procedura oględzin: Kopalnia może w tym celu wysłać swojego przedstawiciela lub rzeczoznawcę, który oceni zakres uszkodzeń i przygotuje dokumentację fotograficzną oraz opisową.

• Twoje prawo do uczestnictwa: Jako właściciel nieruchomości masz prawo uczestniczyć w oględzinach, aby dopilnować, że wszystkie szkody górnicze zostały uwzględnione i rzetelnie udokumentowane. To Twoja szansa na wskazanie wszystkich, nawet tych mniej widocznych, uszkodzeń.

• Brak działań kopalni: Jeżeli kopalnia nie podejmuje działań w rozsądnym terminie (zazwyczaj do 30 dni od zgłoszenia), sprawę można zgłosić do organów nadzorujących działalność górniczą, co może przyspieszyć proces. Warto pamiętać, że kopalnia ma ustawowy 30-dniowy termin na zawarcie ugody po zgłoszeniu szkody w ramach postępowania ugodowego. Jeśli w tym czasie nie dojdzie do zawarcia ugody, poszkodowany może wyznaczyć dłuższy termin na jej zawarcie, aby umożliwić dalsze negocjacje.

Na każdym etapie postępowania ugodowego poszkodowany ma obowiązek podjąć próbę ugodowego zakończenia sporu z przedsiębiorcą górniczym przed wytoczeniem powództwa.

Wysokość Odszkodowania

Wysokość odszkodowania za szkody górnicze ustalana jest na podstawie cen obowiązujących w dniu określania odszkodowania, co zapewnia aktualność i adekwatność rekompensaty do poniesionych strat. W szczególnych przypadkach, gdy ceny z innego okresu lepiej oddają rzeczywisty rozmiar szkody, można przyjąć inne kryterium wyceny. Zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego, przy ustalaniu wysokości odszkodowania uwzględnia się także koszty poniesione przez poszkodowanego na naprawę szkody. Poszkodowany ma prawo wyboru formy rekompensaty – może domagać się przywrócenia stanu poprzedniego lub otrzymania odszkodowania pieniężnego. Takie rozwiązanie pozwala na elastyczne dostosowanie sposobu naprawienia szkody do indywidualnych potrzeb i oczekiwań właściciela nieruchomości, zapewniając realną możliwość uzyskania należnego odszkodowania.

Propozycja naprawy lub odszkodowania za szkody górnicze od kopalni

Po oględzinach kopalnia powinna zaproponować formę naprawienia szkody: fizyczną naprawę uszkodzeń lub wypłatę odszkodowania pieniężnego.

W przypadku braku porozumienia z kopalnią co do sposobu lub wysokości naprawy szkód, poszkodowany może skierować sprawę do sądu, aby dochodzić swoich praw.

Formy rekompensaty:

• Naprawa szkody w naturze: Obejmuje przywrócenie stanu sprzed szkód górniczych, np. naprawę konstrukcji budynku, nawierzchni czy instalacji. Ustawa Prawo geologiczne i górnicze nakłada na przedsiębiorstwa wydobywcze obowiązek naprawę szkód górniczych powstałych w wyniku działalności zakładu górniczego, w tym działalności kopalni i ruchu zakładu górniczego.

• Odszkodowanie pieniężne: Jeśli naprawa jest niemożliwa lub nieopłacalna (np. koszt naprawy przewyższa wartość nieruchomości), właściciel może domagać się wypłaty odpowiedniej kwoty. Wysokość odszkodowania ustala się na podstawie rozmiaru straty według cen obowiązujących w dniu określania odszkodowania. Po otrzymaniu świadczenia pieniężnego poszkodowany może przeznaczyć pieniądze na dowolny cel. Wypłata odszkodowania następuje po uzyskaniu odszkodowania i może być w formie świadczenia pieniężnego. Po samym wypłaceniu odszkodowania możliwe jest ponowne dochodzenie roszczeń, jeśli szkody się powtarzają.

• Wycena kopalni i negocjacje: Wycenę szkód górniczych przedstawia kopalnia, ale nie musisz się z nią zgadzać. Często zdarza się, że kopalnie zaniżają wartość szkód górniczych, co wymaga interwencji i negocjacji. Jeśli propozycja kopalni jest niewystarczająca, możesz podjąć negocjacje, aby uzyskać wyższą kwotę odszkodowania lub korzystniejsze warunki naprawy. Jeśli rozmowy nie przynoszą efektu, możliwe jest złożenie odwołania lub skierowanie sprawy na dalsze etapy prawne.

Po wyczerpaniu postępowania ugodowego, które trwa 30 dni, poszkodowany nabywa uprawnienie do wszczęcia postępowania sądowego. Wszczęcie postępowania sądowego jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego, a osoby dochodzące odszkodowania za szkody górnicze są zwolnione z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych – przysługuje im ustawowe zwolnienie od wszystkich kosztów w całym procesie sądowym. W przypadku nadużycia prawa podmiotowego przez kopalnię, np. celowego opóźniania procedur, sąd może zakwestionować takie działania.

Jeśli nie istnieje przedsiębiorca odpowiedzialny za powstałe szkody górnicze ani jego następca prawny, odpowiedzialność przejmuje Skarb Państwa. W przypadku gdy kopalnie upadają, również odpowiedzialność za szkody górnicze przejmuje Skarb Państwa. Zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze, poszkodowany może dochodzić roszczeń odszkodowawczych z tytułu szkód górniczych, a przedsiębiorca odpowiedzialny lub Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za naprawę szkód górniczych.

Szkody górnicze mogą prowadzić do znacznych strat materialnych dla właścicieli nieruchomości, w tym zniszczenia powstałe w wyniku działalności kopalni, takie jak uszkodzenia powstały w ścianach, fundamentach, dachach budynków, a także inne szkody obejmujące drogi, mosty, sieci wodociągowe i kanalizacyjne. W regionach położonych w pobliżu kopalni, zwłaszcza na Śląsku, szkody górnicze są szczególnie poważnym problemem, a bezpieczeństwo mieszkańców jest zagrożone w uszkodzonych budynkach.

Główne przyczyny szkód górniczych w Polsce to ruch górotworu (powstający w wyniku pozostawiania pustek poeksploatacyjnych pod ziemią), wstrząsy sejsmiczne generowane przez działalność kopalnianą oraz zaburzenia stosunków wodnych, obejmujące zmiany w poziomach wód gruntowych. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych wprowadza dodatkowe regulacje w przypadku szkód górniczych prowadzących do utraty wartości użytkowej gruntów rolnych i leśnych.