SZKODY GÓRNICZE NA ŚLĄSKU - ODSZKODOWANIE

Szkody górnicze stanowią „tradycyjny” już element krajobrazu Górnego Śląska. Mieszkańcy położonych w tym regionie gmin od lat obserwują na powierzchni negatywne skutki podziemnej eksploatacji górniczej, takie jak. deformacje terenu, uszkodzenia jezdni, zapadanie się chodników, wykrzywienie ogrodzeń, spękania ścian czy wychylenie budynków od pionu. Prawo stanowi, iż właściciel nieruchomości nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który prowadzony jest zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Niemniej, może żądać naprawienia powstałej wskutek tego szkody.

INTERESY KOPALNI PONAD INTERESAMI GMIN GÓRNICZYCH​​

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, z uwagi na wysokie zapotrzebowanie na węgiel kamienny, priorytet działalności zakładów górniczych na Śląsku stanowiła intensyfikacja wydobycia. Niestety wiązało się to z licznymi problemami na powierzchni i niekoniecznie właściwą jej ochroną, o czym zaświadczyć mogą z całą pewnością mieszkańcy takich gmin jak Gierałtowice, Marklowice, Bieruń, Lędziny, czy też Knurów lub Pawłowice.

Współcześnie sytuacja ulega stopniowej choć bardzo powolnej zmianie na lepsze, co potwierdzają chociażby zmiany w przepisach prawa, takich jak nowelizacja Prawa Geologicznego i Górniczego (PGiG) przyznająca możliwość dochodzenia od kopalni odszkodowania pieniężnego (w uprzednim stanie prawnym możliwe było jedynie przywrócenie stanu poprzedniego).

Szkodą spowodowaną ruchem zakładu górniczego jest szkoda, co do której uznano związek przyczynowo-skutkowy z ruchem zakładu górniczego. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 maja 2004 r. (III CZP 20/04) stwierdził, iż szkoda wywołana ruchem zakładu górniczego może być naprawiona w części poprzez przywrócenie do stanu poprzedniego, natomiast w pozostałej części przez zapłatę odszkodowania.

ODSZKODOWANIE PIENIĘŻNE ZAMIAST PRZYWRÓCENIA STANU POPRZEDNIEGO

Sąd uznał, że o ile naprawienie szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej ma charakter ekwiwalentny i zarazem kompensacyjny, o tyle przywrócenie stanu poprzedniego nie zawsze jest równoznaczne z doprowadzeniem poszkodowanego do sytuacji, w której znajdował się przed wyrządzeniem szkody.

​W przypadku rzeczy uszkodzonych, następnie poddanych zabiegowi przywrócenia im cech pierwotnych, sam fakt takiego zabiegu może w poważnym stopniu obniżyć atrakcyjność rzeczy, co w stosunkach handlowych może być przyczyną obniżenia ceny. Innymi słowy, przywrócenie rzeczy jej początkowych walorów użytkowych i estetycznych nie zawsze w pełni wyrównuje doznany przez poszkodowanego uszczerbek majątkowy.

Ponadto, Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał, iż roszczenie poszkodowanego obejmuje poniesione przez niego straty oraz korzyści, które mógłby odnieść gdyby szkody nie wyrządzono. Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wywołującym szkodę, obejmując to, co uszło z majątku poszkodowanego na skutek tego zdarzenia (strata) lub do niego nie weszło (utracona korzyść).

Zasadę tę należy uznać za utrwaloną również w odniesieniu do szkód górniczych wobec czego właściciele nieruchomości na Śląsku mogą dochodzić swoich roszczeń w sposób bardziej dla nich przystępny i na równiejszych warunkach z zakładem górniczych niż w przeszłości.