Czy wyrządzenie szkody górniczej można traktować jako czyn niedozwolony?

Działalność górnicza kopalni niejednokrotnie przyczynia się do powstania szkód górniczych, co jest niemałym problemem, szczególnie na obszarach bogatych w surowce kopalniane. Tąpnięcia, wstrząsy, przemieszczanie się mas gruntu i zaburzenia w przepływie wód gruntowych mogą prowadzić do poważnych szkód na budynkach i gruntach. W jaki sposób polskie prawo podchodzi do odpowiedzialności za powstałe szkody? Czy ich wyrządzenie może być traktowane jako czyn niedozwolony?

Szkody górnicze a czyn niedozwolony ​

Czyn niedozwolony, zwany także deliktem (łac. delictum), to działanie bądź jego zaniechanie, które doprowadziło do powstania szkody lub zaistnienia zdarzenia obarczającego kogoś odpowiedzialnością cywilną. Sprawca czynu niedozwolonego może zostać zobowiązany do zapłaty odszkodowania, naprawienia szkody lub przywrócenia zniszczonego mienia do stanu sprzed jej powstania. Artykuły regulujące kwestie czynów niedozwolonych i odpowiedzialności z nimi związanej zawarte zostały w Kodeksie cywilnym (art. 415-449). Również odpowiedzialność za szkody górnicze ma charakter odpowiedzialności deliktowej (powstałej na skutek popełnienia czynu niedozwolonego). Wynika to z treści pierwszego paragrafu artykułu 435 Kodeksu cywilnego, w którym czytamy:
​
„Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.”

​Orzecznictwo sądowe zatem, włącznie z Sądem Najwyższym, uznaje wyrządzającą szkody działalność kopalni za czyn niedozwolony, nawet wówczas, gdy wykonywana jest zgodnie z Ustawą z dn. 9.06.2011 r. Prawo Geologiczne i Górnicze. Zanim jednak dojdzie do wydania wyroku sąd dokładnie bada związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy pojawieniem się szkody a działalnością wydobywczą kopalni, a także określa stopień, w jakim sprawca czynu (w tym przypadku przedsiębiorstwo górnicze) ponosi winę za powstałe szkody.