Wtórne Szkody Górnicze: Czym Są i Jak Je Odróżnić od Pierwotnych?

Dla wielu mieszkańców obszarów z historią górnictwa, temat szkód górniczych jest niestety dobrze znany. Najczęściej myślimy o tych bezpośrednich, widocznych zniszczeniach. Jednak istnieje równie poważny, choć bardziej podstępny rodzaj uszkodzeń – wtórne szkody górnicze. Mogą one pojawić się długo po zakończeniu wydobycia, zaskakując właścicieli nieruchomości. W Kompensata Sp. z o.o.  chcemy Państwa uświadomić, czym dokładnie są te opóźnione skutki, jak je odróżnić od szkód pierwotnych i dlaczego tak istotne jest ich prawidłowe rozpoznanie.

Czym dokładnie są wtórne szkody górnicze?

Wtórne szkody górnicze to rodzaj uszkodzeń, które nie powstają natychmiast podczas eksploatacji górniczej, lecz są jej opóźnionym efektem. Ich przyczyną są zmiany zachodzące w gruncie pod wpływem wcześniejszego wydobycia, które mogą ujawniać się dopiero po wielu latach.

Opóźniony efekt: Wyobraź sobie, że kopalnia zakończyła wydobycie w 2014 roku. Przez kolejne dziesięć lat grunt nadal się przemieszczał i w 2024 roku zauważyli Państwo przechylenie się budynku lub pęknięcia ścian. To właśnie klasyczny przykład wtórnej szkody górniczej. Mimo że działalność górnicza ustała dawno temu, jej skutki ujawniają się dopiero teraz.

Typowe objawy: Do takich szkód można zaliczyć:

• Osiadanie terenu, które postępuje stopniowo.
• Powstawanie zarysowań i szczelin w ścianach, elewacjach i fundamentach.
• Przechylanie się ścian lub całej konstrukcji budynku.
• Problemy z instalacją wodną i kanalizacyjną (np. cofanie ścieków, rozszczelnienia rur).
• Trudności z otwieraniem drzwi i okien, które wcześniej działały bez zarzutu.

Szkody pierwotne a wtórne - Kluczowe różnice.

Rozróżnienie między szkodami pierwotnymi a wtórnymi jest fundamentalne dla zrozumienia ich charakteru i procesu dochodzenia roszczeń.

Czas ujawnienia: Podstawowa różnica dotyczy czasu ich ujawnienia:

• Szkody pierwotne pojawiają się najczęściej w trakcie lub tuż po zakończeniu eksploatacji górniczej. Są gwałtowne, dynamiczne i łatwo zauważalne – to widoczne pęknięcia, zapadliska czy nagłe deformacje.
• Wtórne szkody górnicze ujawniają się dopiero po miesiącach, a nawet latach od zakończenia wydobycia. Mają charakter powolny, postępujący i często są początkowo ukryte.

Charakter objawów:

• Szkody pierwotne: Nagłe, często spektakularne zniszczenia, które są bezpośrednio związane z aktualnie prowadzoną lub niedawno zakończoną eksploatacją.
• Wtórne szkody górnicze: Typowe objawy to stopniowe osiadanie terenu, przechylanie się budynku, powolne deformacje ścian i konstrukcji, problemy z infrastrukturą podziemną (np. kanalizacją). Często właściciele nieruchomości błędnie uznają te objawy za efekt starzenia się budynku lub naturalnego zużycia, podczas gdy w rzeczywistości świadczą one o wtórnych wpływach górniczych.

Odpowiedzialność prawna za szkody wtórne.

Mimo opóźnionego ujawnienia, odpowiedzialność za wtórne szkody górnicze spoczywa na podmiocie, który spowodował deformacje.

• Kto odpowiada? Zgodnie z artykułami 144–149 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, pełną odpowiedzialność za szkody górnicze, w tym również za wtórne szkody górnicze, ponosi kopalnia lub jej następca prawny, np. Spółka Restrukturyzacji Kopalń (SRK). Ta odpowiedzialność obowiązuje nawet wtedy, gdy eksploatacja została zakończona wiele lat wcześniej. A jeżeli brak któregokolwiek z nich to ostatecznie odpowiedzialnym jest Skarb Państwa.
• Termin przedawnienia: Kluczową kwestią jest przedawnienie roszczenia. Standardowy termin wynosi 5 lat od dnia, w którym właściciel dowiedział się o szkodzie. Ważne jest, że każde nowe ujawnienie się wtórnej szkody górniczej uruchamia nowy bieg przedawnienia.

Rozpoznanie wtórnych szkód górniczych jest trudniejsze niż w przypadku tych pierwotnych, ale jest kluczowe dla skutecznego dochodzenia odszkodowania. Nie lekceważ sygnałów takich jak stopniowe osiadanie, pękające ściany czy problemy z instalacją. W Kompensata Sp. z o.o.  specjalizujemy się w sprawach o szkody górnicze i pomagamy w ich prawidłowej identyfikacji. Jeśli podejrzewasz, że Twój dom w Rudzie Śląskiej, Jastrzębiu Zdroju, Bytomiu, Rydułtowach, Imielinie, Bieruniu czy Radlinie ucierpiał na skutek wtórnych szkód górniczych, skontaktuj się z nami! Pomożemy Ci ocenić sytuację, rozpoznać objawy i przygotować się do walki o należne odszkodowanie. Zadzwoń lub wypełnij formularz kontaktowy!