WPŁYW OPINII BIEGŁEGO NA WYROK SĄDU

Dochodzenie odszkodowania z tytułu szkód górniczych na etapie sądowym wymaga najpierw wykazania związku między ruchem zakładu górniczego a powstałą szkodą (o ile nie został on uznany). Następnie, gdy związek ten zostanie już udowodniony koniecznym jest dokładne wykazanie ilości i charakteru szkód. Ponieważ sąd nie posiada niezbędnej do tego wiedzy, powołuje w tym celu tzw. biegłych sądowych mających służyć mu swoją ekspertyzą w danej dziedzinie. Jaka jest rola biegłych w postępowaniu i jakie znaczenie mają sporządzane przez nich opinie?

JAKICH BIEGŁYCH SĄD POWOŁUJE W SPRAWACH O ODSZKODOWANIE ZA SZKODY GÓRNICZE?

​Biegły sądowy to osoba posiadająca duże doświadczenie zawodowe i uznana za eksperta w swojej dyscyplinie, powoływana w postępowaniu sądowym w celu przedstawiania fachowych opinii o okolicznościach mających znaczenie dla wyniku sprawy sądowej, a których wyjaśnienie wymaga specjalistycznej wiedzy. Może pełnić rolę konsultanta (udzielanie porad i wskazówek, np. podczas oględzin) lub opiniodawcy (przeprowadzenie ekspertyzy i wydanie opinii).

W przypadku, gdy wymagają tego okoliczności, powołuje się kilku biegłych o różnych specjalizacjach, którzy wspólnie przeprowadzają ekspertyzę. W szczególnych przypadkach, najczęściej bardzo złożonych, może zostać dopuszczony również dowód z opinii instytutu naukowego. W wyniku tego powstaje kilka odrębnych opinii dotyczących tej samej sprawy. Taka właśnie sytuacja ma miejsce w sprawach dot. szkód górniczych.

W celu potwierdzenia występowania wspomnianego we wstępie związku przyczynowo-skutkowego sąd powołuje biegłego ds. górnictwa i geologii, którego rolą jest stwierdzenie czy dana kopalnia (zakład górniczy) odpowiada za konkretne szkody, tj. czy prowadzona przez kopalnię eksploatacja górnicza doprowadziła do zmian w górotworze i na powierzchni terenu mających szkodliwy wpływ na znajdujące się tam nieruchomości.

Gdy domagamy się naprawy szkód na budynku, w następnej kolejności powołany zostaje biegły ds. budownictwa. Wskazuje on jakie konkretnie uszkodzenia wymagają naprawy oraz szacuje wartość takiej naprawy. Poza tym, zależnie od okoliczności sąd może powołać także biegłych z zakresu np. hydrogeologii, czy geofizyki.

OPINIA BIEGŁEGO – JEJ TREŚĆ I ZNACZENIE W SPRAWIE

​Do najistotniejszych obowiązków biegłego sądowego należy przeprowadzenie ustaleń umożliwiających znalezienie odpowiedzi na zadane przez sąd pytania (ustosunkowanie się do tezy sądowej) oraz sporządzenie (z reguły w postaci pisemnej) opinii opisującej szczegółowo badane zjawisko, jak i wypływające z tego wnioski. Badanie odbywa się w miejscu położenia nieruchomości poszkodowanego i w uzgodnionym wcześniej terminie.

Treść opinii biegłego musi być jasna (zrozumiała dla sądu i stron) oraz spójna (nie może być wewnętrznie sprzeczna). Jeśli pojawiają się wątpliwości co do treści opinii sąd może wezwać biegłego do stawienia się w sądzie i złożenia zeznań.

Opinia biegłego stanowi dowód w sprawie o szczególnym charakterze. Sąd nie ma obowiązku kierowania się zawartymi w niej wnioskami podczas wydawania wyroku, niemniej jednak wobec braku innych obiektywnych dowodów często stanowi ona podstawę orzekania. Wynika to głównie ze specyfiki spraw o odszkodowanie za szkody górnicze – sąd musi oszacować wartość szkody, niemniej nie może opierać się wyłącznie na subiektywnych zeznaniach stron, a sam również nie posiada do tego stosownych kompetencji technicznych. Opinia biegłego wprowadza do postępowania element pewności – biegli jako eksperci z danej specjalności, przynajmniej w teorii,  reprezentują obiektywny, naukowy (bezstronny i niezaangażowany) punkt widzenia.

CZY MOŻNA PODWAŻYĆ OPINIĘ BIEGŁEGO?

Jeśli sąd (lub któraś ze stron postępowania) ma wątpliwości co do treści opinii może wydać postanowienie (lub wnioskować o takowe) o sporządzeniu opinii uzupełniającej przez tego samego lub innego biegłego. Celem takiej opinii jest wyjaśnienie istniejących wątpliwości, bądź uzupełnienie opinii o wcześniej pominięte zagadnienia. Ostateczna decyzja w tej kwestii należy do sądu. Sam fakt, że opinia jest niekorzystna dla strony, nie jest wystarczający do powołania innego biegłego. Sąd wyda takie postanowienie jedynie, gdy zostanie odpowiednio przekonany obiektywną argumentacją wnioskującej o to strony postępowania (np. opinią prywatną, tj. ekspertyzą specjalisty z tej samej dziedziny zleconą przez tę stronę).

Opinia biegłego sądowego w sprawie o odszkodowanie za szkody górnicze stanowi kluczowy dowód w prowadzonym postępowaniu sądowym. Nie jest jednak ona niewzruszalna, tj. można z nią polemizować i należy to robić gdy tylko uznamy, iż jest niespójna, niejasna, czy niekompletna.

Zobacz także: Wycena szkód górniczych