Przedawnienie Roszczeń za Szkody Górnicze: Jak Skutecznie Przerwać Bieg Terminu 

 

 

Wiedza o tym, że roszczenia o odszkodowanie za szkody górnicze mogą się przedawnić, jest kluczowa. Równie ważne jest jednak, aby wiedzieć, w jaki sposób skutecznie przerwać bieg terminu przedawnienia, by nie utracić prawa do rekompensaty. W Kompensata Sp. z o.o.  w Rudzie Śląskiej, Jastrzębiu Zdroju, Bytomiu, Rydułtowach, Imielinie, Bieruniu czy Radlinie przedstawiamy sprawdzone metody przerywania biegu przedawnienia oraz wskazujemy na działania, które są nieskuteczne i mogą prowadzić do niepowodzenia w dochodzeniu roszczeń.

 

Instytucja przedawnienia roszczeń to pułapka, w którą łatwo wpaść, jeśli nie zna się zasad jej działania. W Kompensata Sp. z o.o.  chcemy Państwa wyposażyć w niezbędną wiedzę, która pozwoli Państwu skutecznie chronić swoje prawa. Ten artykuł skupia się na praktycznych aspektach przerwania biegu terminu przedawnienia w sprawach o szkody górnicze. Omówimy dwa skuteczne sposoby: wniesienie pozwu do sądu i uznanie roszczenia przez dłużnika, a także wskażemy, jakich działań należy bezwzględnie unikać, aby nie zaprzepaścić swoich szans na odszkodowanie. Warto również pamiętać, że jeżeli uszkodzenia powstały przed dniem 1 stycznia 2012 roku, zastosowanie mają przepisy uchylonej ustawy, która zakreślała 3-letni okres przedawnienia.

Warto podkreślić, że okres przedawnienia roszczeń o odszkodowanie za szkody górnicze jest liczony od momentu dowiedzenia się o szkodzie, czyli od dnia dowiedzenia się o szkodzie przez poszkodowanego. Przedawnienia liczony od dowiedzenia się o szkodzie ma kluczowe znaczenie dla skutecznego dochodzenia roszczeń, ponieważ to właśnie momentu dowiedzenia się o szkodzie wyznacza początek biegu terminu przedawnienia. Obecnie obowiązują znowelizowane przepisy – znowelizowanej ustawy prawo geologiczne – które wydłużyły okres przedawnienia do 5 lat. Wcześniej przepisy uchylonej ustawy zakreślały krótszy, trzyletni termin przedawnienia (ustawa zakreślała krótszy). Dla szkód powstałych przed wejściem w życie znowelizowanej ustawy nadal mogą mieć zastosowanie przepisy uchylonej ustawy. Przedawnienie roszczeń o naprawę szkód górniczych następuje po 5 latach od momentu dowiedzenia się o wyrządzonych szkodach.

Wstęp do szkód górniczych

Szkody górnicze to realny problem dla właścicieli nieruchomości położonych na terenach eksploatacji górniczej. Powstają one w wyniku działalności zakładu górniczego i mogą obejmować zarówno uszkodzenia budynków, jak i deformacje gruntu czy utratę wartości nieruchomości. Działalność górnicza może prowadzić do uszkodzeń budynków, takich jak pękające ściany, osiadające fundamenty i deformacje konstrukcji. Zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego, przedsiębiorca prowadzący działalność górniczą ponosi pełną odpowiedzialność za szkody powstałe w wyniku tej działalności. Oznacza to, że każdy poszkodowany ma prawo ubiegać się o odszkodowanie za szkody górnicze, niezależnie od tego, czy jest to właściciel domu, gruntu czy innej nieruchomości. Odszkodowanie może przybrać formę pieniężną lub polegać na przywróceniu stanu poprzedniego, czyli naprawie uszkodzeń i przywróceniu nieruchomości do stanu sprzed powstania szkody. Prawo geologiczne jasno określa, że to na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek naprawienia szkody, a poszkodowany nie musi udowadniać winy zakładu górniczego – wystarczy wykazać związek przyczynowy między działalnością górniczą a powstałą szkodą.

Zgłoszenie szkody górniczej

Pierwszym i niezbędnym krokiem w celu uzyskania odszkodowania za szkody górnicze jest ich formalne zgłoszenie do zakładu górniczego odpowiedzialnego za działalność na danym terenie. Aby uzyskać odszkodowanie za szkodę górniczą, konieczne jest złożenie wniosku o naprawę szkód górniczych do odpowiedniej kopalni. Poszkodowany powinien przygotować pisemny wniosek, w którym szczegółowo opisze rodzaj i zakres szkód, okoliczności ich powstania oraz wskaże, kiedy zauważył pierwsze objawy uszkodzeń. Do wniosku warto dołączyć dokumentację fotograficzną oraz, jeśli to możliwe, ekspertyzy techniczne potwierdzające rozmiar szkód. Po otrzymaniu zgłoszenia, kopalnia ma obowiązek w ciągu 30 dni udzielić odpowiedzi – może zaproponować naprawę szkody, przywrócenie stanu poprzedniego lub wypłatę odszkodowania pieniężnego. Warto pamiętać, że prawidłowe i kompletne zgłoszenie szkody górniczej znacząco przyspiesza cały proces dochodzenia roszczeń i zwiększa szanse na uzyskanie satysfakcjonującego odszkodowania. Kopalnia ma ustawowy 30-dniowy termin na zawarcie ugody po złożeniu wniosku o naprawę szkód górniczych.

Skuteczne sposoby przerwania biegu terminu przedawnienia 

Najpewniejszym sposobem przerwania biegu o przedawnienie roszczeń o odszkodowanie za szkody górnicze jest wniesienie pozwu do sądu. Po upływie 30 dni od zgłoszenia roszczenia przez poszkodowanego, można rozpocząć sprawę sądową.

• Wniesienie pozwu do sądu: Taka czynność musi zostać podjęta przez osobę legitymowaną czynnie (poszkodowanego), przeciwko osobie legitymowanej biernie (przedsiębiorstwu górniczemu). Przerwanie biegu dotyczy tylko tej części roszczenia, która została ujęta w pozwie – pozostałe mogą ulec przedawnieniu, jeśli nie zostaną objęte rozszerzonym powództwem. Skierowanie sprawy do sądu następuje po wyczerpaniu postępowania ugodowego, jeśli nie uda się zawrzeć ugody z kopalnią. Wszczęcie postępowania sądowego jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego, a poszkodowany nabywa uprawnienie do dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. W toku postępowania sądowego ustalana jest wysokość odszkodowania, a wynagrodzenie dla pełnomocnika jest wypłacane dopiero po uzyskaniu odszkodowania. Celem dochodzenia swoich roszczeń jest uzyskać odszkodowanie za szkody górnicze, a samym wypłacenia odszkodowania może nastąpić po zakończeniu postępowania. Poszkodowany może wyznaczyć dłuższy termin na zawarcie ugody, jeśli standardowy termin jest niewystarczający. Postępowanie ugodowe jest etapem poprzedzającym skierowanie sprawy do sądu i dotyczy różnych rodzajów sprawy związanych z roszczeniami odszkodowawczymi. Naprawę szkód lub naprawę szkód górniczych można dochodzić zarówno w postępowaniu ugodowym, jak i sądowym. Profesjonalna pomoc w dochodzeniu odszkodowań zwiększa szanse na skuteczne uzyskanie odszkodowania.

• Uznanie roszczenia przez dłużnika: Drugim skutecznym sposobem jest uznanie roszczenia przez dłużnika – np. w formie pisemnego oświadczenia przedsiębiorstwa górniczego. Wystarczy jednoznaczna deklaracja, z której wynika, że dłużnik uznaje istnienie szkody górniczej i obowiązek jej naprawienia. Takie uznanie również powoduje przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczeń. W przypadku braku porozumienia co do wysokości odszkodowania lub odszkodowania pieniężnego, poszkodowany może skierować sprawę do sądu.

 

Działania nieskuteczne – czego unikać? 

Wielu poszkodowanych błędnie zakłada, że samo wezwanie do zapłaty przerywa bieg przedawnienia roszczeń. 

• Wezwanie do zapłaty: Tymczasem zgodnie z obowiązującym prawem, wezwania kierowane do przedsiębiorstwa górniczego nie wpływają ani na rozpoczęcie, ani na przerwanie biegu przedawnienia. 

• Wnioski o zawezwanie do próby ugodowej i mediacje: Do czerwca 2022 roku popularną praktyką było składanie wniosków o zawezwanie do próby ugodowej. Po nowelizacji ustawy tego typu działania jedynie zawieszają, a nie przerywają biegu przedawnienia. To oznacza, że po zakończeniu postępowania pojednawczego termin przedawnienia biegnie dalej. Analogiczne zasady obowiązują w przypadku skierowania stron przez sąd do mediacji. Należy więc być świadomym, że te działania nie gwarantują pełnego bezpieczeństwa w kontekście przedawnienia. 

 

 

Orzecznictwo sądowe w sprawach o przedawnienie roszczeń o odszkodowanie za szkody górnicze

W sprawach dotyczących szkód górniczych orzecznictwo sądów potwierdza konieczność ścisłego przestrzegania terminów przedawnienia roszczeń. Orzecznictwo podkreśla znaczenie ustalania odpowiedzialności za wyrządzonych szkodach i uszkodzenia powstałe w wyniku ruchu kopalni lub działalności wydobywczej. W przypadku braku przedsiębiorcy odpowiedzialnego za szkodę, odpowiedzialność przechodzi na jego następcę prawnego lub skarb państwa. Orzecznictwo sądowe analizuje także przypadki, w których szkoda powstała na terenie Śląska, a zniszczenia obejmują uszkodzenia stropów i inne negatywne konsekwencje działalności kopalni. Zgodnie z kodeksem cywilnym oraz przepisami prawa geologicznego i górniczego, odpowiedzialność może dotyczyć także innych podmiotów mających prawo prowadzić działalność wydobywczą. W przypadku, gdy nie można ustalić odpowiedzialnego przedsiębiorcy, odpowiedzialność przechodzi na Skarb Państwa.

• Brak przerwania biegu przez zgłoszenie szkody: zgłoszenie szkody górniczej nie przerywa biegu przedawnienia, ponieważ nie jest czynnością podejmowaną w celu bezpośredniego dochodzenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c.

• Wystarczająca wiedza o szkodzie: nie jest konieczne posiadanie całkowicie pewnej wiedzy o szkodzie górniczej – wystarczy, że poszkodowany dysponuje informacjami pozwalającymi na obiektywną ocenę odpowiedzialności sprawcy.

• **Szczególne przepisy:**przedawnienia czynów niedozwolonych (np. szkody górnicze) są przepisami szczególnymi i mają pierwszeństwo przed ogólnymi zasadami, co świadczy o ich rygorystycznym charakterze.

Ustalanie wysokości odszkodowania (jego wysokość) zależy od dnia ujawnienia szkody oraz rodzaju i zakresu szkody górniczej zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Pomoc specjalistów

Proces dochodzenia odszkodowania za szkody górnicze bywa skomplikowany i wymaga nie tylko znajomości przepisów prawa, ale także umiejętności negocjacyjnych oraz wiedzy technicznej. Ocena szkody jest przeprowadzana przez specjalistów, takich jak rzeczoznawcy majątkowi, w celu ustalenia wartości szkody. Właśnie dlatego warto skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów – prawników oraz ekspertów ds. szkód górniczych. Profesjonalna obsługa obejmuje nie tylko przygotowanie kompletnej dokumentacji i wniosku o odszkodowanie, ale także reprezentację klienta w kontaktach z kopalnią oraz, w razie potrzeby, w postępowaniu sądowym. Eksperci pomagają również w ocenie wysokości szkody i wyborze najkorzystniejszej formy naprawienia – czy to poprzez przywrócenie stanu poprzedniego, czy wypłatę odszkodowania pieniężnego. Warto zlecić niezależną ekspertyzę techniczną, która będzie mocnym dowodem w sądzie. Dzięki wsparciu specjalistów, poszkodowany zyskuje pewność, że jego sprawa zostanie poprowadzona profesjonalnie, a szanse na uzyskanie należnych świadczeń znacząco wzrosną. W Kompensata Sp. z o.o. oferujemy kompleksową pomoc na każdym etapie postępowania, dbając o interesy naszych klientów i skuteczne dochodzenie odszkodowań za szkody górnicze.