LIKWIDACJA SZKÓD GÓRNICZYCH - KROK PO KROKU

Na obszarach, na których działają kopalnie, dość często dochodzi do powstawania różnych szkód górniczych. Mogą one polegać na uszkodzeniu obiektów budowlanych – domów mieszkalnych, budynków użytkowych, a także np. ogrodzeń lub dróg. Szkody mogą się również pojawiać na gruntach rolnych i dotyczyć deformacji terenów, wpływających na możliwość ich wykorzystywania czy też zniszczeń plonów, np. zasianego zboża. Wystąpienie zniszczeń spowodowanych działalnością wydobywczą konkretnej kopalni daje możliwość uzyskania odszkodowania za szkody górnicze po skorzystaniu z przewidzianej na takie wypadki procedury. Zobaczmy, jak przebiega likwidacja szkód górniczych krok po kroku.

Pierwszym elementem niezbędnym do ubiegania się o odszkodowanie jest samo zauważenie szkody. Moment dostrzeżenia szkody zwykle nie jest tożsamy z chwilą, w której powstało uszkodzenie. Efekty szkód górniczych mogą być trudne do zaobserwowania zarówno jeśli chodzi o grunty rolne, jak i budynki. Deformacje terenu np. porośniętej wysoką trawą łąki czy pola obsianego zbożem mogą być niewidoczne aż do próby zbiorów, a dostrzeżenie spękań fundamentów następuje często dopiero wówczas, gdy pojawią się uszkodzenia ścian. Przy likwidacji szkód górniczych terminem kluczowym jest jednak moment, w którym poszkodowany powziął wiadomość o powstaniu szkody, ponieważ od tego terminu liczy się bieg 5-letniego okresu, w jakim należy wystąpić o odszkodowanie.

Przed formalnym rozpoczęciem całej procedury poszkodowany powinien zdecydować, czy będzie się ubiegał o wypłatę odszkodowania, czy też o przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego. W pierwszym wypadku niezbędne będzie określenie wartości poniesionej straty, w drugim warto zapoznać się z zakresem koniecznych do wykonania prac.

Odszkodowanie za szkody górnicze można uzyskać od przedsiębiorstwa górniczego, które za nią odpowiada albo od Skarbu Państwa, reprezentowanego w tym przypadku przez Urząd Górniczy, co ma miejsce w sytuacji, gdy kopalnia działająca na terenie, na którym jest położona nieruchomość, już nie istnieje i nie pozostawiła po sobie następcy prawnego.

Przepisy nakazują, by postępowanie w sprawie szkody górniczej rozpocząć od próby polubownego załatwienia sprawy. W tym celu należy złożyć w odpowiedniej kopalni wniosek o odszkodowanie. Właściciel nieruchomości musi w nim określić m.in. wszystkie dane zdarzenia oraz nieruchomości, sprecyzować czy ubiega się o wypłatę czy naprawę, a także podać wartość lub zakres świadczenia. Warto pamiętać, że każda zgłaszana szkoda musi mieć bezpośredni związek z działalnością konkretnej kopalni.
Zgodnie z przepisami kopalnia ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku i podjęcie decyzji o tym, czy przystaje na warunki określone przez poszkodowanego, odrzuca je czy też przedstawia własną propozycję.
W przypadku, gdy kopalnia zgodzi się na warunki poszkodowanego, dochodzi do zawarcia ugody. W zależności od wybranego sposobu likwidacji szkody kopalnia może dokonać wypłaty lub przystąpić do prac związanych z naprawą szkody.

Jeśli próba polubownego załatwienia sprawy nie powiedzie się, poszkodowany ma możliwość złożenia pozwu sądowego. Będzie tak w sytuacji, gdy kopalnia nie zareaguje w wymaganym terminie, tj. w ciągu 30 dni lub w dłuższym czasie, jeśli taki został określony przez ubiegającego się o odszkodowanie w składanym wniosku. Próbę polubownego zakończenia postępowania można uznać za nieudaną także wtedy, gdy kopalnia odrzuci wniosek albo zaoferuje warunki, które nie będą odpowiadały poszkodowanemu.

Pozew o odszkodowanie za szkody górnicze rozpatruje sąd cywilny. Warto wiedzieć, że jego złożenie nie wiąże się z koniecznością ponoszenia zwyczajowych opłat sądowych, ponieważ tego typu sprawy są z nich zwolnione. Przy składaniu pozwu trzeba również pamiętać, że jego zakres powinien być tożsamy z warunkami przedstawianymi kopalni we wniosku odszkodowawczym. W przeciwnym razie pozew może zostać odrzucony, ponieważ sąd uzna, że kopalnia nie miała możliwości odniesienia się do żądań powoda na etapie postępowania polubownego.

Choć cała procedura związana z postępowaniem likwidacji szkód górniczych wydaje się prosta, to przygotowanie się do jej poszczególnych elementów jest dość trudne. Problemy zaczynają się zwykle już na etapie określania wartości strat lub zakresu koniecznych prac. Dokładne oszacowanie kosztów, które trzeba będzie ponieść czy metod koniecznych do usunięcia zniszczeń wymaga wiedzy z zakresu kilku dziedzin – m.in. geologii czy inżynierii budowlanej. Jednocześnie postawienie zbyt niskich wymagań może nie pozwolić na zrekompensowanie szkód, a będzie dla poszkodowanego wiążące w przypadku zawarcia ugody lub wydania wyroku.

Najlepszą metodą zadbania o swoje interesy będzie więc zwykle skorzystanie z usług kancelarii odszkodowawczej, która specjalizuje się w szkodach górniczych. Zadba ona nie tylko o merytoryczne przygotowanie całego postępowania, ale również zapewni pomoc prawną.