Pozostałe szkody na gruntach

Zasadę odpowiedzialności opartej na winie sprawcy szkody reguluje art. 415 Kodeksu cywilnego (KC) stanowiący, iż kto ze swojej winy wyrządził drugiemu szkodę zobowiązany jest do jej naprawienia.

Szkoda to uszczerbek o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym, który dotyka poszkodowanego wbrew jego woli oraz przybrać może postać, z jednej strony straty, którą poszkodowany poniósł, z drugiej zaś korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie została mu wyrządzona.

Odpowiedzialna za wyrządzenie szkody będzie ta osoba, której postępowanie doprowadziło do jej powstania, gdzie zachowanie to może przyjąć postać zarówno działania, jak i zaniechania działania (np. niewykonania określonego obowiązku).

Szkody na nieruchomości gruntowej powstać mogą m.in. podczas budowy, rozbudowy lub przebudowy w jej sąsiedztwie elementów infrastruktury drogowej, bądź kolejowej, czy też infrastruktury technicznej na obszarze samej nieruchomości (np. gazociągi, wodociągi, kanalizacja). Mogą oczywiście być także skutkiem działania żywiołów, a w szczególności wody. Często przyjmują one formę strat w uprawach rolnych, zaburzeń produkcji rolnej, przeszkód w użytkowaniu gruntu lub obniżenia wartości nieruchomości.

Poszukując konkretnej drogi prawnej na uzyskanie rekompensaty za zalanie gruntu, należy zwrócić uwagę na fakt, iż każdy taki przypadek jest następstwem szczególnych okoliczności faktycznych oraz prawnych i każdorazowo wymaga wyboru odpowiedniej drogi postępowania mającej zapewnić skuteczne naprawienie szkody. Przepisy regulujące te kwestie odnajdziemy w Kodeksie cywilnym i ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. 2017 poz. 1566).

Ponadto, szkody na gruntach wyrządzone mogą także zostać np. przez zwierzynę łowną (dziki, jelenie, sarny, łosie), w tym zwierzynę objętą całoroczną ochroną – zarówno na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich, jak i na obszarach polnych tych obwodów. Kwestię tę normuje ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018 poz. 651). Zwierzęta domowe, czy gospodarskie (hodowlane) również mogą stanowić źródło szkód, chociażby w sytuacji zniszczenia upraw rolnych na naszym polu w następstwie ucieczki cudzego bydła z zagrody.

W przypadku zwierząt domowych można dochodzić roszczeń na gruncie art. 431 KC regulującego odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta. Należy mieć na względzie, iż zwierzęta to istoty posiadające własne instynkty i działające często niezależnie od woli człowieka, w związku z czym ustalenie podmiotu zobowiązanego do naprawy szkody bywa szczególnie zawiłe.

W przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzęta hodowlane, odpowiedzialność za nie ponosi rolnik. Odpowiedzialność cywilna rolnika ma charakter powszechny i obowiązkowy, gdyż rolnik posiadający gospodarstwo rolne podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej rolników. Ubezpieczenie OC rolników reguluje ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach, obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.).